Ook deze laatste blog over de Hertog Jan Ongekend reeks begint met een Spoiler-alert: In deze blog worden informatie en smaken gedeeld van de Hertog Jan Ongekend – HJA16/3. Het bier nog niet geproefd? Bewaar dit stuk wellicht tot na het proeven, mits dit unieke bier nog niet uitverkocht is natuurlijk.
Zwarte kruik
In september lanceerde Hertog Jan de eerste Hertog Jan Ongekend in een reeks van drie. Drie maal slechts 1 ketel. Drie maal gebotteld in de kenmerkende zwarte kruik, zonder etiket, enkel een labeltje over de kroonkurk met daarop de wettelijk verplichte informatie.
Het eerste bier was een aangename verrassing, waarbij het befaamde prestigemout van Hertog Jan werd gebruikt om een prachtig complex, donker-amberkleurig bier neer te zetten. Het tweede bier was als het ware een upgrade van het paradepaardje van de brouwerij, de Grand Prestige.
Iets later dan verwacht
Op de laatste maandag van februari wordt de HJA16/3 officieel gelanceerd. We werden door Hertog Jan om in Houten, bij tapperij de Zwijger, het bier als eerste te proeven. Het eerste dat opvalt is dat de reeks HJA15/1 en HJA 15/2 nu een onlogisch vervolg krijgt met HJA 16/3. Het jaartal in de code is veranderd in 16, maar de nummering gaat met 3 gewoon verder. In eerste instantie was het de bedoeling dat alle drie de bieren in 2015 gelanceerd zouden worden. Er is na de lancering van het eerste bier echter besloten de tijd tussen de lancering van de bieren te verlengen.
Brouwers Gerard en Han
Brouwers Gerard en Han verwelkomen ons in een mooie ruimte boven het café. We stuiten meteen op een tafel met daarop een grote hopplant en diverse glaasjes met verschillende soorten hop. De eerste tip van de sluier is opgelicht. Voordat ze hun verhaal beginnen ga ik verder op onderzoek uit en lees op de viltjes op tafel dat we een bier mogen verwachten van 9,73% alcohol en een bitterheid van 27 IBU. Voor de kenners onder ons, dat is niet helemaal niet bitter voor een extra gehopt bier.
Op zoek naar bitters en hop
Han begint een kort verhaal over zijn geschiedenis, die begon in Hengelo. Twente staat bekend om zijn bittere bieren. Dat verklaart waarom Han heeft gekozen om hop in de spotlights te zetten door middel van dit derde en laatste bier in de Ongekend-reeks. Als fervent reiziger bezoekt hij veel brouwerijen over de gehele wereld en is in die hoedanigheid in aanraking gekomen met dry-hoppen.
Humulus Japonicus
Brouwer Gerard neemt het stokje over in het verhaal en vertelt ons over hop. De eerst bekende variant komt klaarblijkelijk uit Japan en heeft de toepasselijke naam Humulus Japonicus. Een plantje dat snel – 7 tot 10 cm per dag – groeit en wel zeven meter lang kan worden. Hieruit zijn uiteindelijk globaal twee types hop uit ontstaan: bitterhoppen en aromahoppen.
Bitters in de keel
We krijgen na elkaar twee bieren te proeven, het “gewone” Hertog Jan pils en een Goose Island IPA. Dit om duidelijk te maken dat wij voornamelijk met bitterhop in aanraking komen in dit soort bieren. Tevens wordt duidelijk waar in de mond deze bitters voornamelijk werken, namelijk vooral achterin de mond en in de keel. Over het algemeen proeven we redelijk ‘harde’ bitters die vrij lang blijven hangen in de afdronk. Er wordt ons duidelijk gemaakt dat het tegenovergestelde is bereikt in het derde bier uit de Ongekend reeks.
Vijf hopsoorten
Voordat de HJA16/3 wordt ingeschonken wordt de totstandkoming van dit bier nog toegelicht. De Hertog Jan brouwers hebben een bier gebrouwen waarbij gebruik gemaakt wordt van twee bitterhoppen in het kookproces, de Hallertauer Northern Brewer en Hallertauer Perle. Na een vrij lange vergisting van 8 dagen, waarmee ze wederom iets extra’s vragen van hun gist zoals we dat ook bij de HJA15/2 zagen, werd het bier kort gelagerd, voordat Han en Gerard aan de slag gingen met diverse hopsoorten.
65 Hectoliter
Door telkens een verhouding van drie Amerikaanse aromahoppen toe te voegen en daarna te proeven werd de ultieme balans gezocht in het bier. Uiteindelijk vonden ze het bier nog te ‘hard’ smaken, waarna ze – een naar het schijnt gangbare ingreep – toepasten om het bier te stabiliseren en bepaalde hopharsen eruit te kunnen filteren. Het resultaat was na twee dagen eindelijk naar wens en werd ons ingeschonken. Al dit proberen en testen heeft ook zijn invloed gehad op de hoeveelheid, die is over gebleven. Niet elke test met hop ging goed, dus er is in het proces wat bier verloren gegaan, waardoor er van deze editie maar 65 hectoliter is overgebleven. Maar goed, dan hebben we het nog steeds over zo’n 13.000 kruiken.
Eerst proeven, dan ontdekken
Zoals ook bij de lancering van HJA15/2 weten we eigenlijk al wat meer dan de bedoeling is voordat er wordt geproefd . Aan de bar in het café of thuis met het bier van de slijter ben je alleen op de hoogte van de verplichte informatie op het etiket. Gerst & tarwe als ingrediënten, 9,73% alcohol en een aanbevolen schenktemperatuur van 6–8°C. Dit keer staat de uitgebreide uitleg op de achterkant van een groot bierviltje, dat op de voorkant enkel basisinformatie toont. ‘Eerst proeven, dan ontdekken. Let op: Lees de achterzijde van dit vilt pas na het proeven!’, vermeldt het viltje aan de voorkant.
Kraakhelder
Een kraakhelder bier wordt ingeschonken met de kleur die simpelweg doet denken aan een tripel, net iets donkerder dan een gemiddeld pils dus. Een mooie fijne schuimkraag die zich plakkend langs de rand van het glas hecht.
Fruitige aroma’s
In de neus een divers palet aan aroma’s die alle een ding gemeen hebben, fruitige zoetheid. Ik ruik lichte banaan, wat mij kort doet denken aan de Hertog Jan Weizener, rijpe galiameloen en frisse citrustonen die neigen naar grapefruit. Wat opvalt is dat de aroma’s allemaal subtiel en dus erg zacht zijn.
Herkenbaar Hertog Jan bier
Bij de eerste slok merk ik direct een overeenkomst met de twee eerdere bieren uit de reeks. Een heel pure, zachte smaak waarbij het koolzuur niet erg prikkelt. Het tweede dat opvalt is de alcoholzoetheid die rijkelijk aanwezig is. Eerlijk gezegd ben ik er nog niet uit of ik dit aangenaam vind. Ook het typische fruitige karakter dat het Hertog Jan gist meegeeft aan het bier proeven we duidelijk terug. Gerard en Han hebben gelijk dat de harde bitters absoluut verdwenen zijn in het bier.
![Hertog Jan HJA16/3]()
Hertog Jan HJA16/3
Zachte grapefruitbitters
In de afdronk blijft voornamelijk de alcohol hangen, nadat zachte grapefruitbitters even blijven steken, maar vlot weer verdwijnen.
Dry-hopped Quatripel
De discussie aan tafel wordt geopend over het type bier. Het is extra gehopt door middel van dryhop, maar het IPA-achtige spat er niet vanaf. Op zich logisch met een IBU van slechts 27. Eigenlijk is hij net te zoet en te zwaar voor een tripel, maar heeft hij te weinig gebrande mout en karamelzoetheid voor een quadrupel. De brouwers plaatsen het bier liever niet in een hokje, maar op mijn inbreng om het dan maar te classificeren als een dry-hopped quatripel wordt instemmend geknikt.
Cascade, Citra & Mount Hood
Als we het vilt omdraaien lezen we hier welke drie Amerikaanse hopsoorten zijn gebruikt voor de dry-hopping. Cascade, welke bloemig is met een lichte grapefruitsmaak, de Citra welke haar naam eer aan doet en fruitige citrustonen geeft en als laatste de Mount Hood die een licht kruidige munt en houtsmaak toevoegt. De eerste twee waren duidelijk aanwezig, de laatste heb ik eerlijk gezegd niet bewust ervaren.
Gemiste kans
Concluderend moet ik toegeven dat ik persoonlijk iets meer had verwacht van dit bier, of misschien wel iets minder, namelijk minder alcohol. Dat heeft te maken met het verhaal over de hopgiften en dryhopping. Ik zou dit eerder verwachten bij een frisser, dorstlessender bier, wat met het oog op het aankomend seizoen uitstekend had gepast. De fruitige subtiele tonen van de dryhop zijn zeker aanwezig in het bier, maar komen eigenlijk niet tot hun recht door de restsuikers en de alcoholzoetheid die overheersen. Dit wil niet zeggen dat het geen mooi bier is, het is namelijk kundig gebrouwen en kan geclassificeerd worden als een prima tripel.
Rest jullie enkel zelf te oordelen en dit unieke bier zelf te degusteren. Proost!
Deze blog is geschreven door Bas Schampers. Bas is bierkenner en verzorgt diverse horecatrainingen op het gebied van gastvrijheid. Tevens adviseert hij horecaondernemers op het gebied van speciaalbier. Meer over Bas en zijn activiteiten vind je op www.baspitality.nl.
The post Hertog Jan HJA16/3 – De laatste uit de reeks Ongekend-bieren appeared first on Bierista.